Je kunt vanuit verschillende invalshoeken naar mensen- en kinderrechten kijken en ze van daaruit toepassen in het onderwijs. Zo kan bijvoorbeeld voor de academies Pedagogiek & Onderwijs en Mens & Maatschappij het pedagogisch-educatieve en het ethische perspectief relevanter zijn en voor de academie Bestuur, Recht en Ruimte het politieke en het juridische perspectief.
Mensen- en kinderrechten bieden een kader van universele waarden, rechten en plichten op basis waarvan ieder mens en kind kan ontdekken wie hij/zij/het is en hoe hij/zij/het handelt. Het kennen en begrijpen van deze rechten vergroot het inzicht in de eigen persoon, eigen identiteit, morele keuzes (persoonsvorming) en het inzicht in verantwoordelijkheid voor de gemeenschap (socialisatie).
Mensen- en kinderrechten gezien als kader bieden ook een manier om maatschappelijk relevante thema’s te behandelen, vaardigheden te ontwikkelen en te leren reflecteren.
Het VN-Kinderrechtenverdrag bracht specifiek ook een pedagogische boodschap met zich mee waarin onder andere naar voren komt dat kinderen zelf dragers zijn van rechten, dat ze nu al mensen zijn, dat het belang van het kind voorop staat en dat hun mening serieus genomen moet worden.
Elk mens heeft, uit hoofde van de plichten die hij heeft tegenover anderen en tegenover de gemeenschap waartoe hij behoort, de verantwoordelijkheid te streven naar bevordering en inachtneming van de mensen- en kinderrechten. Ook maatschappelijke organisaties en bedrijven hebben de verantwoordelijkheid om mensen- en kinderrechten na te leven. Bedrijven hebben onder andere verantwoordelijkheid wat betreft arbeidsomstandigheden, de keten en de lokale gemeenschap.
Rechten hebben overduidelijk ook een economische functie, het zorgt voor bepaalde omgangsvormen en voorwaarden waar je aan moet voldoen voor het economisch verkeer. Mensen- en kinderrechten geven daarbij ook duidelijke regels over bijvoorbeeld (kinder)arbeid, recht op vrije tijd en beloning die een behoorlijk levenspeil biedt.
De mensen- en kinderrechten brengen verplichtingen voor de overheid met zich mee. Een overheid dient de rechten te beschermen en de naleving van de rechten te realiseren. Dit is een verplichting die de overheid zelf is aangegaan. Daarmee zijn de verdragen waarin mensen- en kinderrechten staan ook een politiek instrument. Met deze verdragen in de hand kan een overheid worden herinnerd en gehouden aan de afspraken die ze zelf maakte.
Wet- en regelgeving moeten voldoen aan mensen- en kinderrechten. Als een mensen- of kinderrecht geschonden lijkt te worden dan kan een klacht worden ingediend bij de hiervoor ingestelde organisaties of een rechtszaak worden aangespannen. De mensen- en kinderrechten die in verdragen staan zijn juridisch bindend. Zo kan onder andere een overheid echt gehouden worden aan de mensen- en kinderrechten.